داشتن یک اتومبیل سالم و بی عیب و نقص، مستلزم انجام رسیدگی های دائمی می باشد که بایستی برای قسمت های مختلف خودرو انجام شود. یکی از قطعات ماشین که همیشه لازم است مورد بررسی قرار گیرد تسمه تایم می باشد. توجه به علائم مربوط به صدمه دیدن، این قطعه حائز اهمیت فراوانی است که در ادامه این مطلب تمام راهکار های موجود برای جلوگیری از خراب شدن این وسیله بیان خواهد شد.
تسمه تایم چیست؟
در زمان قدیم، اتومبیل ها به جای این که از تسمه استفاده کنند، زنجیر داشتند و به همین دلیل به ندرت نیاز به سرویس پیدا می کردند؛ اما تعویض و سرویس تسمه تایم در خودرو های جدید بایستی در فاصله های زمانی پی در پی انجام شود تا باعث ایجاد صدمات جدی برای اتومبیل نگردد. البته در تعدادی از اتومبیل های جدید هنوز به جای تسمه از زنجیر استفاده می شود.
تسمه تایم یکی از مهم ترین قطعات اتومبیل است که تاثیر مستقیم بر عملکرد موتور دارد. درست کار کردن تسمه تایم باعث می شود، اتومبیل نرم کار کند و از فشار آمدن بر روی موتور جلوگیری می کند. میل لنگ دارای یک حرکت چرخشی می باشد که این حرکت بایستی به قسمت سوپاپ برسد. تسمه تایم وظیفه رساندن چرخش را به این سوپاپ بر عهده داشته و به این ترتیب باعث می شود میل سوپاپ به راحتی حرکت کند.
جنس این قطعه از نوع لاستیک محکم است که با وجود حالت انعطاف پذیری که دارد می تواند در هر چرخش به میل لنگ کمک کند تا سوپاپ را باز و بسته نماید. با انجام این عمل، پیشرانه چهار زمانه می تواند به خوبی عمل نموده و بهترین شرایط را برای کارکرد موتور به وجود بیاورد. محل قرارگیری تسمه تایم بسیار مهم است و چنانچه دقت لازم به خرج داده نشود ممکن است شل شود و عملیات انتقال چرخش را به خوبی انجام ندهد.
بیشتر بدانید : بالانس چرخ
ساختار تسمه تایم
اصلی ترین عمل تسمه تایم ها انجام زمان بندی مناسب برای تغییر حرکت عوامل مختلف در ارتباط با موتور می باشد. هر کدام از زمان بندی ها با دو بخش از پولی مرتبط است. تسمه در هنگام کار دچار لرزش می گردد و به این ترتیب می تواند باعث حرکت ثابت در بخش های مختلف شود و با ادامه دادن این روال یک تابع مشخص را برای انجام زمانبندی به وجود می آورد.
در صورتی که ذره ای نا هماهنگی در این زمان بندی به وجود بیاید ممکن است قسمت سوپاپ با پیستون برخورد کند و باعث ایجاد صدمه شود. دندانه های تعبیه شده بر روی تسمه تایم به شکل ذوزنقه می باشند که می توانند به راحتی در چرخ دنده های مخصوص قرار بگیرند و حالت ذوزنقه ای باعث می شود در هنگام چرخش به سادگی از چرخ دنده خارج نشوند.
در قسمت داخلی تسمه تایم ها از رشته های فلزی استفاده شده است که استحکام آن را افزایش می دهد و هنگامی که با سرعت زیاد شروع به چرخش می کند، دچار پارگی نمی گردد. اما از آنجا که برای ایجاد انعطاف در این وسیله از لاستیک استفاده شده است، در معرض خطر پاره شدن قرار دارد و به همین دلیل لازم است هر چند وقت یکبار نسبت به تعویض یا تعمیر آن اقدام شود.
عملکرد تسمه تایم
همان طور که گفته شد عملکرد تسمه تایم شامل چهار مرحله می باشد:
مرحله مکندگی
در اینجا قطعه پیستون در سیلندر به سمت پایین حرکت می کند و باعث باز شدن سوپاپ می گردد و به این ترتیب مکشی شکل می گیرد که که موجب انتقال هوا و سوخت مخلوط شده به قسمت سیلندر می شود.
مرحله متراکم شدن
همان طور که پیستون در حال بالا رفتن است سوپاپ مخصوص هوا بسته شده و سوخت و هوایی که با هم مخلوط شده اند به صورت فشرده در می آیند.
مرحله قدرت
در این قسمت شمع ماشین شروع به جرقه زدن می کند و در سوخت و هوای مخلوط شده انفجاری صورت می پذیرد که توسط این انفجار پیستون پایین می رود و هم زمان با این پایین رفتن سوپاپ مخصوص، دود گشوده می شود.
مرحله خالی شدن
زمانی که پیستون به بالا حرکت می کند باعث می شود، دود از محل مخصوص در سوپاپ دود به سمت بیرون هدایت گردد.
در تمام این مراحل زمان بندی دقیقی برای بسته و باز شدن سوپاپ های مخصوص هوا و دود وجود دارد که این زمان بندی توسط تسمه تایم ها انجام می پذیرد. به طور کلی می توان گفت تسمه تایم وظایف بسیار حساسی را در تعیین زمان حرکت میل لنگ انجام می دهد و به این ترتیب باعث می شود سوپاپ ها هم بتوانند در زمان درست وارد عمل شوند.
پاره شدن یا پوسیدن تسمه تایم
کارخانجات مختلف با توجه به مواد اولیه گوناگون و ساختار متفاوتی که برای محصولاتشان در نظر گرفته اند زمان های مختلفی را اعلام می‌کنند که افراد بایستی در آن فواصل زمانی نسبت به بررسی تسـمه تایم خود اقدام نمایند. اما چیزی که در میان مردم رواج دارد این است که پس از پیمودن ۶۰۰۰۰ کیلومتر بایستی تسمه تایم را عوض کنند تا اطمینان بیشتری از آسیب نرسیدن به موتور خودروی خود داشته باشند.
هرچند باید در نظر داشته باشیم پارگی تسمه تایم همیشه با منشا فرسودگی اتفاق نمی افتد و گاهی ممکن است بر اثر پاره شدن تسمه دینام و قرار گرفتن آن در زیر تسمه تایم به وجود بیاید. راه درست این است که با توجه به شرایط موجود در اتومبیل تان به طور منظم تمام قسمت های آن را بررسی کرده و از خطراتی که متوجه تسمه تایم می باشد مطلع باشید تا بتوانید در زمان صحیح آن را تعویض کنید. اتفاقاتی که بر اثر پارگی تسمه تایم رخ می دهد، عبارتند از:
ایجاد خلل در انجام زمان بندی مناسب باز و بسته شدن سوپاپ ها و در نتیجه ایجاد مشکلات جدی برای موتور و دیگر قسمت های ماشین
به وجود آمدن سر و صدای زیاد در اثر برخورد پیستون و سوپاپ
مخلوط نشدن کامل سوخت و هوا و در نتیجه کاهش شدید نیروی محرکه و از کار افتادن قطعات خودرو
عدم خروج دود در زمان مناسب
نکاتی برای جلوگیری از آسیب به تسمه تایم
برای این که بتوانیم تشخیص درستی از پاره شدن تسمه تایم داشته باشیم و از بروز آن جلوگیری کنیم، بایستی به علائم هشدار دهنده در مورد خرابی آن دقت کنید که این علائم عبارتند از:
وجود صدا های غیر طبیعی از قسمت محفظه موتور خودرو
از آن جا که تسمه تایم به وسیله قرقره ها به میل لنگ و میل بادامک مرتبط می گردد، ممکن است هنگام عملکرد ناصحیح باعث ایجاد سر و صدا که شبیه تیک تیک است، در قسمت موتور خودرو شود. این صدا معمولاً هنگامی که شروع به استارت زدن می کنید شنیده می شود.
روشن شدن چراغ چشمک زن مخصوص موتور
زمانی که این چراغ شروع به چشمک زدن می‌کند یعنی موتور خودروی شما با مشکلی مواجه شده است و این مشکل در اغلب موارد مربوط به خرابی تسـمه تایم است و نشان دهنده ایجاد مشکل در قسمت میل لنگ می باشد. برای تشخیص دقیق عوامل روشن کننده این چراغ می توانید به مراکز مکانیکی حرفه ای مراجعه نمایید.
بروز مشکل در استارت زدن و شروع به حرکت
در زمان های خرابی تسـمه تایم یا مواقعی که نیاز به تعویض داشته باشد، مشکلاتی در قسمت سیلندر خودرو به وجود می آید که در نتیجه آن موتور خودرو دچار نارسایی می شود و بایستی بلافاصله تسمه تایم را تعویض نمایید.
غیر طبیعی کار کردن موتور یا پایین آمدن شدید دور موتور
وجود اختلال در چرخش چرخ دنده ها باعث می شود که موتور با قدرت لازم عمل نکند و در این حالت به احتمال زیاد مشکل به وجود آمده از سمت تسمه تایم می باشد که بایستی نسبت به بررسی آن اقدام نمود.
همچنین با به موقع انجام دادن معاینه فنی می توانید از بسیاری از مشکلات جلوگیری کنید.
ارتباط مشکلات مربوط به اگزوز و تسمه تایم
اگر شاهد خروج دود زیادی از اگزوز ماشین خود هستید بایستی اولین حدسی که می زنید، عملکرد ناصحیح تسمه تایم باشد زیرا وقتی که تسمه تایم درست کار نکند باعث می شود موتور برای به حرکت درآوردن خودرو بیش از حد معمول کار کند و به این ترتیب سوخت بیشتری مصرف نماید. استفاده بیش از اندازه سوخت باعث می شود تا دود تولید شده توسط قطعات خودرو نیز افزایش پیدا کند.
نتیجه گیری
توجه به عملکرد صحیح اجزای مختلف اتومبیل از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورتی که رسیدگی های مداوم برای آن ها انجام گردد، می تواند باعث جلوگیری از بروز مشکلات مختلف شود. تسمه تایم یکی از قطعات اتومبیل می باشد که بایستی دائم چک شود تا از ترک خوردگی در امان بماند و موجب بروز مشکل در سوپاپ ها نگردد.