معاینه فنی خودرو

معاینه فنی، اغلب به عنوان رفع مشکلات شناخته می شود، فرآیند شناسایی و رفع مشکلات در سیستم ها، تجهیزات یا دستگاه های فنی است. این شامل یک رویکرد سیستماتیک است که دانش، تجربه و مهارت های حل مسئله را ترکیب می کند. در این بخش، به اصول معاینه فنی به عمق پرداخته خواهیم شد.

بر اساس قوانین وضع شده در طی سال‌های اخیر، انجام معاینه فنی (Car Diagnostic Test) خودرو برای رانندگان و همراه داشتن آن به امری ضروری تبدیل شده است. البته توجه داشته باشید که انجام این معاینه برای خودروهایی الزامی است که بیشتر از 5 سال از تولید آنها می‌گذرد. در نتیجه خودروهایی با عمر کنار از 5 سال، نیازی به انجام معاینه فنی نخواهند داشت. بهره مندی از تخفیف 30 درصدی تردد در طرح ترافیک، ارزیابی میزان آلایندگی خودرو در دو دور مختلف و پرداخت کمتر عوارضی از جمله مزایای داشتن گواهی فنی خودرو می‌باشد.

در ادامه اطلاعات کلی در رابطه با  معاینه فنی خودرو، مدارک موردنیاز، عواقب نداشتن آن، جریمه و غیره را برای شما عزیزان شرح خواهیم داد. با ما همراه باشید.

معاینه فنی خودرو چیست؟

 معاینه فنی خودرو، در واقع تست و آزمایشی است که برای تشخیص سلامتی خودرو در بازه‌های زمانی معینی انجام می‌شود. در  معاینه‌های فنی خودرو مواردی همچون وضعیت ظاهری، عملکرد صحیح ترمزها، چراغ‌های جلو، آلاینده‌ها، کمک فنرها، چرخ‌ها برای موتزی و همراستا بودن، جلوبندی، کارایی وضعیت اتصالات فرمان و بازدید از زیربندی توسط کارشناس مورد بررسی قرار می‌گیرد. بر اساس گفته‌های کارشناسان فنی خودرو در صورتی که یک خودرو در یک یا چند مرحله از  معاینه‌های فنی خودرو رد شود و مالک درخواست رفع عیوب و مشکلات آن باشد، پس از رفع نواقص، برچسب  معاینه‌های فنی خودرو برای آن صادر می‌شود.

هدف از انجام آزمون آلاینده‌ها در معاینه فنی خودرو نیز، اندازه گیری درصد آلاینده‌های حاصل از احتراق موتور است. از جمله مواردی که در اولین مرحله از  معاینه‌های فنی خودرو مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، می‌توان به از سلامت سیستم جرقه، درصد مصرف سوخت و وضعیت عملکرد سوپاپ‌ها در دور آرام موتور اشاره کرد. در این صورت اگر خودرو از حالت تنظیم خارج شود و یا نقص فنی در عملکرد مجموعه سیستم وجود داشته باشد، درصد آلاینده‌های خروجی از اگزوز خودرو بیشتر از حد مجاز می‌شود که باید با مراجعه به تعمیرگاه‌های معتبر نسبت به تنظیم موتور با دستگاه سنجش گازهای خروجی و رفع نواقص اقدامات لازم را انجام دهد.

معاینه فنی به چند روش انجام می گیرد؟

مطابق با قوانین جدید راهنمایی و رانندگی از جمله قانون زوج و فرد، به همراه داشتن گواهی معاینه فنی برای خودروهایی که بیشتر از 5 سال عملکرد داشته‌اند الزامی است. همه خودروها، حتی خودروهای صفر کیلومتر آلاینده‌های زیاد تولید می‌کنند. در صورتی که موتور خودرو به صورت صحیح کار نکند، گازهای سمی تولید خواهد کرد که برای انسان‌ها بسیار زیان آور می‌باشد. در نتیجه می توان به اهمیت معاینه‌های فنی خودروها پی برد.

معاینه فنی خودرو به دو روش عادی و برتر انجام می شود. در مراکز برتر، بخش مربوط به بررسی آلایندگی هوا نسبت به بررسی عادی سختگیرانه تر انجام می‌شود. در روش ارزیابی برتر، مشکلات خودرو و اینکه آیا خودرو بیش از مقدار مجاز هوا را آلوده می‌کند یا نه تشخیص داده می‌شود.

البته اهمیت این معاینه خودرو به این موضوع حتم نمی‌شود. بحران اصلی زمانی ظاهر می‌شود که شما بدون هیچ گونه معاینه، به همراه خانواده راهی مسیری طولانی برای سفر می‌شوید. بر اساس آمار اعلام شده علت 30 درصد از تصادفات و همچنین 80 درصد آلودگی هوا تهران ناشی از عدم  معاینه فنی خودروها در زمان مقرر است.

اهمیت معاینه فنی خودرو

درک اهمیت معاینه فنی بسیار مهم است. این به تنهایی زمان را صرفه جویی نمی کند بلکه از وقوع فاجعه های احتمالی جلوگیری می کند. تصور کنید یک سناریویی که در آن یک خرابی سیستمی حیاتی در یک کارخانه صنعتی رخ می دهد؛ تشخیص به موقع می تواند از آسیب های گسترده و زیان های مالی جلوگیری کند.

مؤلفه های کلیدی معاینه فنی

معاینه فنی موثر شامل چندین مؤلفه کلیدی است که شامل موارد زیر می شود:

مشاهده

مشاهده دقیق سیستم یا دستگاه برای شناسایی مشکلات یا عدم نرمالی ها.

جمع آوری داده ها

جمع آوری داده ها و اطلاعات مرتبط با مشکل، از جمله پیام های خطا، گزارشات ورودی کاربر و گزارشات.

تجزیه و تحلیل

تجزیه و تحلیل دقیق داده های جمع آوری شده برای یافتن علت اصلی مشکل.

آزمایش

اجرای آزمایشات یا آزمایشات برای تایید فرضیات و شناسایی مشکل به صورت قطعی.

رفع مشکل

اجرای تغییرات یا تنظیمات مورد نیاز برای رفع مشکل.

مواردی که در معاینه فنی خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد

در ابتدای ورود خودرو برای انجام  معاینه فنی، پلاک خودرو با استفاده از دوربین مخصوصی خوانده و اطلاعات مربوط به آن ثبت می‌شود. پس از طی شدن است مراحل،  معاینه‌های فنی خودرو را آغاز خواهد شد. مواردی که در  معاینه فنی خودرو مورد ارزیابی قرار می‌گیرند عبارتند از:

بازرسی چشمی

در مرحله بازرسی چشمی خودرو از نظر ویژگی‌های ظاهری مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین در صورت غیر استاندارد بودن لوازم نصب شده روی خودرو، کارشناس اعلام مردودی خواهد کرد.

سالم بودن بوقِ خودرو، چراغ‌های نور پایین و نوربالا، داشتن کمربند ایمنی، طلق چراغ‌های عقب، متعلقات اضافی بدنه، میزان پوسیدگی بدنه، دود خروجی از اگزوز، وضعیت لاستیک‌ها، متعلقات اضافی بدنه، چراغ راهنما، برف پاک کن، دفرمه نبودن بدنه، چراغ عقب، ترمز، آینه، و شیشه‌ها از جمله مواردی هستند که در مرحله بازرسی چشمی بررسی خواهند شد.

آزمون آلایندگی

در این مرحله با استفاده از دستگاه‌های مخصوص، درصد آلایندگی گازهای خارج شده از اگزوز خودرو اندازه‌گیری می‌شود که درصد آن از حد مجاز معین شده بالاتر نباشد. در صورتی که خودروی شما بیش از مقدار مجاز موجب آلودگی هوا شود، گواهی معاینه فنی را دریافت نخواهد کرد. گازهای منوکسید کربن، دی اکسید کربن و نظایر آن، آلاینده‌هایی هستند که اگر درصد آنها بالا گزارش شود به مردود شدن خودروی شما منجر می‌شود.

آزمون کمک فنرها

کمک فنرها نیز با استفاده از دستگاه مخصوصی که نتیجه مربوطه را به دو روش عددی و گرافیکی ثبت می‌کند، آزمایش می‌شوند. تمامی کمک فنرهای جلویی و عقبی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در صورت وجود مشکل در هر یک از کمک فنرها، احتمال واژگونی خودرو در پیج جاده بالا می‌رود. در نتیجه این مرحله ارزیابی، از اهمیت بالایی برخوردار است.

آزمون ترمزها

در این مرحله، حد نهایی شتاب ترمزگیری برای ارزیابی وضعیت سیستم ترمز محاسبه خواهد شد. عملکرد صحیح ترمز دستی نیز در این مرحله ارزیابی می‌شود. استفاده از روغن ترمز و نو بودن لنت‌ها می‌تواند به عبور موفقیت آمیز شما از این مرحله کمک کند.

آزمون سیستم تعلیق

در مرحله سنجش، با استفاده از سیستم تعلیق خودروها را تحت فشار قرار می‌دهند که عملکردهای آن را ارزیابی کنند. اگر اتصالات و قطعات سیستم استحکام کافی نداشته باشند، خودرو مردود خواهد شد.

آزمون سلامت چراغ‌ها

در مرحله از معاینه‌های فنی، چراغ‌ها از نظر شدت مناسب انتشار نور و زوریخ تابش بررسی خواهند شد. علاوه براین جهت نور پایین، نور بالا و برد چراغ‌ها نیز ارزیابی می‌شود.

هم‌راستایی چرخ‌ها

در این مرحله اندازه‌گیری میزان انحراف جانبی خودرو به ازای مسافت هر 1000 متر بررسی می‌شود و در صورتی که از 7 متر بیشتر باشد خودرو مردود خواهد شد. در یک مثال ساده شما می‌توانید حین رانندگی، فرمان خودرو را رها کنید، در این صورت اگر فرمان و جلوبندی خودرو تنظیم شده باشد در هر یک کیلومتر، خود و نیست بیشتر از 7 متر انحراف پیدا کند. میزان بسته یا باز بودن دهانه چرخ‌های خودرو , بالانس چرخ نیز در این مرحله بررسی خواهد شد.

اگر خودرو در هریک از مراحل فوق دارای نقص باشد، مردود خواهد شد و گواهی معاینه فنی برای آن صادر نمی‌شود. در این شرایط فرصتی 15 روزه به افراد داده می‌شد تا مشکلات مربوطه را رفع کنند و دوباره برای انجام  معاینه‌های فنی به مرکز مربوطه مراجعه نمایند. در غیر است صورت برگه معاینه فنی برای افراد صادر و یک برچسب روی خودرو نصب خواهد شد. مدت اعتبار این گواهی حدود یک سال است. دلایل مردود شدن خودروی در معاینه فنی عبارتند از:

• آزمون هم راستایی چرخ‌ها
• وضعیت ظاهری
• آزمون آلایندگی
• کمک فنرها
• ترمزها

اگر میخواهید نتیجه آزمون و تست بازبینی خودرو در مراحل بازرسی معاینه‌های فنی خودرو شما مثبت باشد، بهتر است به موارد زیر توجه کنید:

• اطمینان از سلامت کامل برف پاک کن و آب پاش
• چک کردن نور چراغ‌های وسایل نقلیه جهت اطمینان از سالم بودن آنها
• چک کردن سلامت آج لاستیک و میزان ساییدگی آنها
• میزان روغن خودرو و فیلترها

مدارک مورد نیاز برای معاینه فنی خودرو

هنگام مراجعه به مراکز  معاینه‌های فنی لازم است که مدارک زیر را به همراه داشته باشید:

• فرم تشخیص نواقص ظاهری خودرو
• اصل سند یا کارت خودرو

روند طی کردن مراحل  معاینه فنی نیز به شرح زیر است:

• ارائه مدارک موردنیاز
• ثبت کردن اطلاعات در سیستم مرکزی
• دریافت بارکد پس از ثبت کردن اطلاعات
• پرداخت هزینه

عواقب نداشتن معاینه فنی

بر اساس قانون، خودروهای دودزایی که فاقد گواهی معاینه فنی خودرو باشند، فک پلاک خواهند شد. در این شرایط پلاک اعزام به تعمیرگاه روی آنها نصب می‌شود. انجام معاینه‌های فنی خودروها کمتر از 10 درصد در پیشگیری از آلودگی هوا تاثیرگذار است اما بالاترین تاثیر آن مربوط به جلوگیری از وقوع حوادث رانندگی می‌باشد.

متاسفانه انجام معاینه فنی خودروها فرایندی زمان بر است. به همین دلیل مراکز معاینه‌های فنی معمولا پرازدحام هستند. اما در برخی از شهرهای بزرگ امکان نوبت دهی اینترنتی برای افراد فراهم شده است.

جریمه معاینه فنی خودرو چقدر است؟

مطابق با قوانین وضع شده و اعلام پلیس راهور، داشتن گواهی معاینه فنی برای تمامی خودروهایی که بیشتر از 5 سال کار کرده‌اند الزامی می‌باشد. ازاین رو خودروهای فاقد معاینه‌های فنی ملزم به پرداخت جریمه‌ای به مبلغ 50 هزار تومان به صورت روزانه می‌باشند. توجه داشته باشید که اگر مبلغ جریمه به سقف یک میلیون تومان برسد، پس از چند روز خودرو توقیف می‌شود و فرد باید مبالغ بسیار بالاتری را به غیر از معاینه فنی اجباری پرداخت کند.

هزینه معاینه فنی خودروها نیز به شرح زیر می‌باشد:

• خودروهای سبک: 47 هزار تومان و در صورت مردودی 10 هزار تومان
• خودروهای دوگانه سوز: 47 هزار تومان و در صورت مردودی 10 هزار تومان
• خودروهای سنگین گازوییلی: 71600 تومان و در صورت مردودی 12 هزار تومان
• خودروهای سنگین و نیمه سنگین گازسوز: 99100 تومان و در صورت مردودی 12 هزار تومان
• موتور سیکلت : 12 هزار تومان و در صورت مردودی 2 هزار تومان

مهلت اعتبار معاینه فنی برای خودروهای سبک و سنگین با داشتن عمر کمتر از 10 سال حدود 6 ماه و خودروهای عمومی سبک و سنگین با عمری بیشتر از 10 سال 3 ماه می‌باشد.

آچار 724

سوالات متداول

• چه زمانی برای معاینه فنی خودرو باید اقدام کنیم؟

مهلت اعتبار معاینه فنی برای خودروهای سبک و سنگین با داشتن عمر کمتر از 10 سال حدود 6 ماه و خودروهای عمومی سبک و سنگین با عمری بیشتر از 10 سال 3 ماه می‌باشد.

• دلایل مردود شدن خودرو در معاینه فنی چیست؟

آزمون هم راستایی چرخ‌ها، وضعیت ظاهری، آزمون آلایندگی، کمک فنرهاترمزها